Projekt "Czytam Świat" - cz. I (Albania, Barbados, Białoruś)

Odkąd jestem w Singapurze, prześladuje mnie wrażenie, że jeśli chodzi o książki, dominuje tu literatura ze Stanów, okazjonalnie poprzetykana dziełami z Kanady czy Australii. Takim książkom, przez sam fakt bycia stworzonym w jednym z najpopularniejszych języków świata, łatwo przebić się na rynkach anglojęzycznych czy międzynarodowych, ale przez to, jako czytelnik idący do księgarni, mam bardzo małe szanse na przeczytanie czegokolwiek spoza tego kręgu kulturowego.

Dorastając w Polsce, mam wrażenie, miałam lepszy dostęp do międzynarodowych książek, głównie w formie literatury skandynawskiej oraz iberyjskiej, która różnymi drogami przeciekała do naszego świata literackiego. Czytanie książek z innego kręgu kulturowego bywa wyzwaniem - nie wszystkie aspekty życia bohaterów bywają zrozumiałe, ale to jest też coś, co pozwala nam rozszerzyć swoje pojęcie o tym, jak rzeczywistość wygląda w innych krajach, z innej perspektywy.

Dlatego postanowiłam spróbować swoich sił w ramach projektu "Czytam Świat", gdzie celem jest przeczytanie książek z różnych krajów. Oryginalnie autorka pomysłu na projekt czytała wszystkie książki na przestrzeni roku, ale ja nie mam takich ambicji. Chcę sobie dać czas, by każdej książce móc poświęcić tyle uwagi, na ile zasługuje i nie traktować tego przedsięwzięcia jak wyścigu z czasem.

Nie mam też zamiaru czytać książki z absolutnie każdego kraju. Nie widzę sensu czytania literatury, opisującej wojny i cierpienie ofiar wojny (nie chcę dalej tracić wiary w ludzi, a niestety takie książki prowadzą mnie jedynie do chęci dziabnięcia zardzewiałym widelcem w wątrobę każdego, kto w jakikolwiek sposób gloryfikuje konflikty zbrojne - obojętnie czy rodzica w sklepie, kupującego swojemu synowi pistolet czy nacjonalistę), a taki typ literatury oferuje na przykład wiele krajów afrykańskich.

Skupiam się na książkach, dostępnych w języku angielskim oraz dostępnych do kupienia na czytnik Kindle. Czytam zazwyczaj wieczorami oraz w drobnych przerwach w ciągu dnia, więc czytnik elektroniczny jest dla mnie najpraktyczniejszym rozwiązaniem.

Na początek, 3 pierwsze kraje, które ukończyłam.

 Albania - "Broken April" Ismali Kadare

W Polsce wydana w latach 70' pod tytułem "Krew za krew".

Książka opisuje losy młodego Albańczyka, którego życie zdominowane zostało przez prawo zwyczajowe, domagające się, by w ramach sprawiedliwości zastrzelił członka innej rodziny... i by w odwecie sam stracił życie. Drugim bohaterem jest podróżujący po prowincji "mieszczuch", usilnie próbujący zrozumieć prawo zwyczajowe. Im dalej się w nie zagłębia, tym bardziej owa wiedza koroduje jego życie.

Zaczynając ten projekt, najbardziej zależało mi na poszerzeniu swoich kulturowych horyzontów i ta książka zdecydowanie zaspokaja tą ambicję. Literacko jest to dzieło o nierównej jakości - świetnie napisane rozdziały poprzetykane są dziesiątkami stron, gdzie autor jakby zapomina, że pisze książkę fabularną i funduje nam, pod pretekstem dialogów, przydługawe ekspozycje, które o wiele lepiej sprawdziłby się jako obserwacje perypetii bohaterów.


Niemniej jednak jest to książka, która przybliża nam fragment Albanii - czy to przez opisy albańskich wiosek i kulli, czy to przez intymną i wnikliwą analizę albańskiego prawa zwyczajowego. Po jej przeczytaniu spędziłam trochę czasu, buszując po sieci w poszukiwaniu zdjęć tradycyjnej albańskiej zabudowy oraz strojów.

Barbados - "Redemption in Indigo" Karen Lord

Książka opisuje losy Paamy, młodej kobiety o dobrym sercu i charakterze, która wplątana zostaje w rozgrywki nadprzyrodzonych sił wyższych. Pierwsza część książki skupia się na bardziej "przyziemnych" perypetiach bohaterki, której mąż jest owładnięty obsesją obżarstwa. Druga część to zaś fantastyczna podróż przez czas i przestrzeń, wraz z djombi - fantastycznymi stworzeniami z afrykańskiego folkloru.

Osadzona w bliżej nieokreślonym czasie i bliżej nieokreślonym miejscu w Afryce, "Redemption in Indigo" to fantastyczna opowieść, czerpiąca inspirację z senegalskiego folkloru i legend. Niestety, jako czytelnik z innego kręgu kulturowego, ciężko było mi wychwycić owe inspiracje, jak i wyobrazić sobie opisywany w książce świat, ponieważ autorka bardzo skąpiła opisów czy szczegółów.

Choć lektura książki jest przyjemna i ekscytująca, pozostawia ona pewien niedosyt w kwestii poznania innej kultury czy miejsca. Miałam wrażenie, że brakuje mi wiedzy, by w pełni docenić przedstawiony w niej świat i pomysły.

Jednak nie uważam czasu z tą książką za stracony, gdyż jest to naprawdę dobrze napisana powieść.

Białoruś - "Polowanie Króla Stacha" Uładzimir Karatkiewicz

Młody folklorysta, podróżujący po białoruskich prowincjach pod koniec XIX wieku, przez przypadek poznaje młodą arystokratkę, której rodzina nękana jest przez grupę zjaw, urządzających sobie na ich ziemiach śmiertelne dla przypadkowych świadków galopy. Nasz twardo stąpający po ziemi i sceptycznie nastawiony folklorysta podejmuje się wyjaśnienia natury owych zjaw oraz ratowania młodej arystokratki, którą prześladowania ze strony zjaw doprowadziły do krawędzi załamania nerwowego. 

Do dziś nie wiem, czy ta książka została wydana w Polsce czy nie, bo nigdzie nie umiałam jej znaleźć. Jeśli istnieje, to pewnie jako zagubione stare tomy w maleńkich bibliotekach na uboczu. Niestety, oznaczało to dla mnie, że musiałam zadowolić się anglojęzyczną wersją tej książki... której czytanie przypominało przedzieranie się przez tekst wygenerowany za pomocą Google Translate.

Mimo problemów językowych, nie mogłam się od "Polownia" oderwać! Nie wiem, jak profesjonalnie określić ten gatunek, ale to mieszanka intrygi, kryminału oraz elementów fantastycznych, osadzona w XIX-wiecznej białoruskiej prowincji. Jeśli chodzi o zaspokojenie ciekawości na temat innych kultur i krajów, ta książka spisała się świetnie, uchylając rąbka białoruskiej melancholii. Gdyby tylko nie to tragiczne tłumaczenie, byłaby to książką idealna!

Powieść doczekała się również ekranizacji, ale nie jest ona szczególnie udana. Zdecydowanie polecam książkę!

Dajcie mi znać, czy zdarzyło się Wam czytać jakieś interesujące książki z odległych krajów? Jeśli macie rekomendację, będę bardzo wdzięczna :).